วัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร อารามหลวงแห่งฝั่งธนบุรี มรดกโลกที่น่าภาคภูมิใจ
วัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร พระอารามหลวงชั้นโท ชนิดวรวิหาร ตั้งตระหง่านอยู่เชิงสะพานพระพุทธยอดฟ้าฝั่งธนบุรี เป็นวัดที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานและมีความสำคัญยิ่งในหน้าประวัติศาสตร์ไทย ไม่เพียงแต่เป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวพุทธ แต่ยังเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่ได้รับการยอมรับในระดับนานาชาติ ด้วยรางวัลยอดเยี่ยมอันดับ 1 (Award of Excellence) จากยูเนสโก สะท้อนถึงคุณค่าทางสถาปัตยกรรมและมรดกทางวัฒนธรรมอันล้ำค่า
ประวัติศาสตร์แห่งศรัทธา
วัดประยุร สร้างขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 โดยสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ (ดิศ บุนนาค) เมื่อครั้งที่ท่านดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าพระยาพระคลัง ว่าที่กรมท่าและสมุหพระกลาโหม ท่านได้อุทิศสวนกาแฟของท่านเพื่อสร้างวัดแห่งนี้ขึ้นในปี พ.ศ. 2371 และถวายเป็นพระอารามหลวงแด่รัชกาลที่ 3 ซึ่งพระองค์ได้พระราชทานนามว่า “วัดประยุรวงศาวาส” เพื่อเป็นเกียรติแก่ผู้สร้าง
ชาวบ้านในละแวกใกล้เคียงมักเรียกวัดนี้ว่า “วัดรั้วเหล็ก” อันเนื่องมาจากกำแพงวัดส่วนหนึ่งที่เป็นรั้วเหล็กรูปหอก ดาบ และขวาน ซึ่งสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ได้สั่งมาจากประเทศอังกฤษ เพื่อนำมาเป็นกำแพงเมือง แต่เมื่อรั้วเหล็กมาถึงล่าช้ากว่าที่กำหนด จึงได้นำมาถวายเป็นกำแพงของวัดแทน กลายเป็นเอกลักษณ์ที่โดดเด่นของวัดมาจนถึงปัจจุบัน
สถาปัตยกรรมอันวิจิตร
ภายในวัดประยุรวงศาวาสฯ ประกอบด้วยศาสนสถานและสถาปัตยกรรมที่งดงามมากมาย อันเป็นที่น่าสนใจของนักท่องเที่ยวและผู้ที่ชื่นชอบในศิลปะ
- พระบรมธาตุมหาเจดีย์: เจดีย์องค์ใหญ่สีขาวบริสุทธิ์ ทรงกลม สัณฐานรูปโอคว่ำ เป็นเจดีย์ประธานของวัด มีความสูง 60.525 เมตร นับเป็นเจดีย์ทรงลังกาองค์แรกในสมัยรัตนโกสินทร์ ภายในเจดีย์องค์ใหญ่นี้เป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ ซึ่งถูกค้นพบระหว่างการบูรณปฏิสังขรณ์ครั้งใหญ่ในปี พ.ศ. 2550 การบูรณะครั้งนี้เองที่ทำให้วัดได้รับรางวัลจากองค์การยูเนสโกในเวลาต่อมา
- พระอุโบสถ: เป็นสถาปัตยกรรมแบบทรงไทย หลังคาลด 2 ชั้น หน้าบันประดับลายดอกพุดตานอย่างงดงาม ภายในประดิษฐาน “พระพุทธธรรมวิเชษฐศาสดา” เป็นพระพุทธรูปหล่อปางมารวิชัยที่สร้างขึ้นพร้อมกับการสร้างพระอุโบสถ
- เขามอ: ภูเขาจำลองที่สร้างขึ้นโดยได้แรงบันดาลใจมาจากหยดเทียนขี้ผึ้งที่รัชกาลที่ 3 พระราชทานแก่สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ เขามอนี้ถือเป็นถาวรวัตถุที่สำคัญและเก่าแก่ของวัด
- พิพิธภัณฑ์ประยูรภัณฑาคาร (พรินทรปริยัติธรรมศาลา): แต่เดิมเป็นหอพระไตรปิฎก ปัจจุบันได้ปรับปรุงเป็นพิพิธภัณฑ์จัดแสดงพระกรุและโบราณวัตถุอันล้ำค่าที่ค้นพบในกรุพระบรมธาตุมหาเจดีย์
รางวัลเกียรติยศจากยูเนสโก
ในปี พ.ศ. 2556 โครงการบูรณปฏิสังขรณ์พระบรมธาตุมหาเจดีย์ของวัดประยุร ได้รับรางวัลยอดเยี่ยมอันดับ 1 หรือ Award of Excellence จากองค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ในโครงการประกวดรางวัลเพื่อการอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมในภูมิภาคเอเชียและแปซิฟิก ซึ่งถือเป็นความภาคภูมิใจอย่างยิ่งของประเทศไทย และเป็นการประกาศให้ทั่วโลกได้ประจักษ์ถึงคุณค่าของมรดกทางวัฒนธรรมไทย
วัดประยุร ไม่เพียงแต่เป็นศาสนสถานที่สำคัญ แต่ยังเป็นพิพิธภัณฑ์ที่มีชีวิตที่บอกเล่าเรื่องราวทางประวัติศาสตร์และศิลปะของชาติไทย การมาเยือนวัดแห่งนี้จึงเปรียบเสมือนการได้เดินทางย้อนเวลาไปสัมผัสกับความรุ่งเรืองแห่งอดีตที่ยังคงคุณค่ามาจนถึงปัจจุบัน balancecounseling
